Nghề môi giới bất động sản ra đời lâu nhưng thiếu hành lang pháp lý nên nảy sinh nhiều bất cập. Cơ quan quản lý thì lúng túng vì chế tài xử phạt nhẹ, không đủ sức răn đe với hành vi môi giới lệch chuẩn, tạo ra những cơn sốt ảo trên thị trường.
Nghề môi giới bất động sản ra đời lâu nhưng thiếu hành lang pháp lý nên nảy sinh nhiều bất cập. Cơ quan quản lý thì lúng túng vì chế tài xử phạt nhẹ, không đủ sức răn đe với hành vi môi giới lệch chuẩn, tạo ra những cơn sốt ảo trên thị trường.
Đất “sốt” vì môi giới?
Cơn sốt này không chỉ xảy ra ở các thành phố lớn như: Hà Nội, TP HCM mà còn lan ra các tỉnh như Quảng Ninh, Đà Nẵng, Phú Quốc (Kiên Giang)… khiến nhiều nhà đầu tư lao vào cuộc buôn đất, đẩy giá đất ở các khu vực này tăng 20 – 30%. Cá biệt, đất ở Đà Nẵng tăng tới 50 – 60%.
Chiêu thức được các môi giới không chuyên và “cò đất” thường hay sử dụng là mua gom đất tại khu vực chưa có quy hoạch chi tiết, sau đó sang tay nhau trong nhóm, hoặc sang tay cho khách hàng nào chưa nắm được thông tin với giá rất cao so với lúc mua để tạo mặt bằng giá mới.
 Ảnh minh họa |
Để lôi kéo được các nhà đầu tư khác, nhóm môi giới này tung ra thị trường những thông tin như quy hoạch thành quận, quy hoạch trung tâm văn hóa, hành chính kinh tế của tỉnh, quy hoạch thành khu kinh tế đặc biệt… để lôi kéo các nhà đầu tư thứ cấp.
Như vậy, nhà đầu tư đến sau phải trả giá cao hơn nhà đầu tư đến trước, tâm lý đầu tư theo đám đông đã kéo theo một hệ luỵ là nhóm khách hàng ban đầu sẽ thoát hàng, còn người mua sau ngậm trái đắng.
Ông Trần Minh Hoàng – Phó Tổng thư ký Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARs), cho rằng những môi giới không chuyên này một mặt vì cá nhân, mặt khác họ thoả hiệp và tiếp tay cho các chủ đầu tư, nhà đầu tư không tuân thủ quy định pháp luật làm ảnh hưởng đến sự minh bạch của thị trường và quyền lợi người tiêu dùng. Chính điều này khiến thị trường thiếu bền vững, thiếu niềm tin từ khách hàng và dễ dẫn đến đổ vỡ.
Ông Nguyễn Mạnh Hà – nguyên Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS (Bộ Xây dựng), cho rằng vấn đề nóng cần xử lý hiện nay là đạo đức của người làm môi giới BĐS. Môi giới BĐS lệch chuẩn đạo đức là nguyên nhân chính tạo nên các cơn sốt đất, giá ảo và bong bóng BĐS. Lực lượng này cũng sẽ khiến thị trường không minh bạch, mang đến nhiều rủi ro cho khách hàng.
Có chế tài nhưng chưa bị phạt
Ông Hà Quang Hưng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS (Bộ Xây dựng), cho rằng không thể phủ nhận những đóng góp to lớn mà các tổ chức, cá nhân môi giới BĐS mang lại cho xã hội. Tuy nhiên, thực tế hoạt động nghề này vẫn còn những tồn tại, bất cập.
Cụ thể, theo ông Hưng, hiện pháp luật về môi giới BĐS quy định cá nhân không bắt buộc phải có giấy chứng nhận hoàn thành khóa học thì mới được dự thi lấy chứng chỉ môi giới BĐS. Điều này đã tạo ra xu hướng các cá nhân không thực sự học tập, tìm hiểu, nghiên cứu về môi giới BĐS mà chỉ tham gia một số khóa học ngắn hạn do các trung tâm không uy tín đào tạo để đối phó với kỳ thi sát hạch.
“Thậm chí, có hiện tượng còn bỏ tiền “mua” chứng chỉ, không có hiểu biết về nghề môi giới”, ông Hưng nói.
Theo ông Hưng, kết quả của cuộc điều tra tại Hà Nội cho thấy có đến 48% số lượng người môi giới BĐS được điều tra không có chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS. Trong số những người có chứng chỉ hành nghề, chỉ khoảng 1/3 số người có chứng chỉ hành nghề ngay khi vào nghề, số còn lại sau khi đi làm vài năm mới thi lấy chứng chỉ.
Ngày 27-11-2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 139 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng; khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; kinh doanh BĐS, phát triển nhà ở, quản lý sử dụng nhà và công sở.
Các hành vi như kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS độc lập mà không có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ hành nghề hết thời hạn sử dụng theo quy định; không cung cấp, cung cấp không đầy đủ hoặc cung cấp không chính xác hồ sơ, thông tin về BĐS mà mình môi giới… chế tài xử phạt từ 10 triệu đến 50 triệu đồng.
Ông Trần Minh Hoàng chia sẻ, giá trị một thương vụ môi giới BĐS tầm 5 – 10 tỷ đồng, nếu so với chế tài xử phạt được quy định tại Nghị định 139 là 10 – 50 triệu đồng rõ ràng chưa bảo đảm tính răn đe. Hơn nữa, chưa có một trường hợp môi giới nào bị xử lý về vi phạm đạo đức, ứng xử nghề nghiệp và khó có thể xác định chính xác ai là người tung tin, thổi giá, đẩy giá lên, nên thời gian tới vẫn có thể tiếp diễn tình trạng này. “Do vậy, khách hàng cần cẩn trọng trước các thông tin sốt đất tại các vùng ven đô, vùng trong quy hoạch và tìm hiểu thật kỹ các thông tin từ chính quyền địa phương”, ông Hoàng đưa ra lời khuyên.
