Dự án New City trước đây là dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp Phú Yên (100% vốn nước ngoài) được Thủ tướng đồng ý về nguyên tắc vào ngày 5/8/2004. Trên sơ sở đó, UBND tỉnh Phú Yên cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu ngày 8/7/2006, điều chỉnh lần thứ nhất ngày 9/9/2014.

Vượt rào?

Với quy mô 357,52ha, trong đó xã An Phú (TP Tuy Hòa) là 122,52ha (đang triển khai thực hiện với diện tích hơn 122ha), khu vực Bãi Súng 235ha (chưa thực hiện).

Về quy hoạch xây dựng, UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt quy hoạch phân khu xây dựng tỉ lệ 1/2.000 của dự án vào ngày 17/10/2016 và cho phép gộp chung bước lập quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 vào hồ sơ thiết kế cơ sở của dự án để rút ngắn thủ tục cho nhà đầu tư. “Tuy nhiên, đến thời điểm kiểm tra, quy hoạch chi tiết 1/500 và thiết kế cơ sở của dự án chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt”, báo cáo trên nêu rõ.

Liên quan đến việc thu hồi, cho thuê, chuyển mục đích sử dụng rừng và đất, báo cáo Thanh tra Chính phủ cho biết ngày 22/7/2013, UBND tỉnh Phú Yên có báo cáo xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng để thực hiện 70 công trình, dự án trên địa bàn tỉnh Phú Yên (trong đó có dự án New City Việt Nam).

Tiếp đó, ngày 27/6/2014, Thủ tướng Chính phủ có văn bản số 1076/TTg-KTN về việc chuyển mục đích chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để thực hiện dự án công trình trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Theo đó, đồng ý để tỉnh Phú Yên quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để thực hiện 28 công trình, dự án.

Đáng chú ý là trong văn bản này, dự án New City Việt Nam chưa hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động môi trường và trồng rừng thay thế nên chưa được xem xét.

Đến ngày 27/3/2015, UBND tỉnh Phú Yên có Thông báo số 200/TB-UBND về việc chuyển mục đích đất rừng phòng hộ khu vực An Phú thuộc dự án New City Việt Nam với nội dung “không đặt lại vấn đề trình Thủ tướng Chính phủ chuyển đổi mục đích đất rừng phòng hộ. Nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư… cho phép thực hiện việc phân kỳ thu hồi đất rừng phòng hộ với diện tích đất thu hồi từng đợt nhỏ hơn 20ha”.

Theo Thanh tra Chính phủ, thực chất Thông báo trên của UBND tỉnh Phú Yên là chia nhỏ diện tích rừng để không phải xin phép Thủ tướng theo quy định và đến thời điểm kiểm tra, khu đất tại An Phú chưa có quyết định cho thuê đất của cơ quan có thẩm quyền và chưa bàn giao đất cho nhà đầu tư. Thực tế, nhà đầu tư đã triển khai san lấp, trồng cỏ một phần diện tích của dự án.

Liên tiếp vi phạm

Cũng theo báo cáo của Thanh tra Chính phủ gửi Thủ tướng Chính phủ, thì đến thời điểm kiểm tra, dù dự án đã tạo mặt bằng, xây dựng cơ bản xong phần đất đắp nền các tuyến đường chính của giai đoạn 1 và thực hiện các công tác chuẩn bị để thi công khu thể dục thể thao nhưng dự án chưa được Bộ Tài nguyên Môi trường phê duyệt phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Ngoài ra, phương án trồng rừng thay thế của dự án này cũng có vấn đề. Cụ thể, theo Quyết định 1957/QĐ-UBND của UBND tỉnh Phú Yên thì diện tích trồng rừng thay thế của dự án chỉ là 68,7ha với số tiền phải nộp là hơn 3,6 tỷ đồng nhưng sau khi ra soát lại thì diện tích chủ đầu tư phải nộp tiền trồng rừng thay thế là 115,94 ha với số tiền phải nộp là hơn 6,2 tỷ đồng.

Cùng với đó, ngày 11/5/2015, tỉnh Phú Yên có văn bản cho phép chủ đầu tư san lấp 5ha ở khu An Phú để lấy mặt bằng làm lễ động thổ dự án. Quá trình san lấp, chủ đầu tư đã tự ý chặt phá 2,7ha rừng phòng hộ.

Tiếp đó, ngày 8/6/2015, UBND tỉnh Phú Yên tiếp tục có văn bản cho chủ đầu tư khai thác tiếp rừng phi lao phòng hộ trong diện tích 2,3ha còn lại để đủ mặt bằng 5ha làm lễ động thổ.

Việc ban hành các văn bản này đã dẫn đến hậu quả là 5ha rừng đã bị chặt phá.

Đặc biệt, báo cáo của Thanh tra Chính phủ nêu: “Để tạo điều kiện cho chủ đầu tư thực hiện dự án, UBND tỉnh Phú Yên có nhiều văn bản chỉ đạo không phù hợp quy định pháp luật”.

Cụ thể, ngày 18/8/2016, UBND tỉnh Phú Yên có thông báo “cho phép vừa triển khai xây dựng, vừa hoàn tất các thủ tục đầu tư đối với các khu vực đã hoàn tất công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng”; ngày 15/9/2016 và ngày 12/10/2016, UBND tỉnh Phú Yên có các văn bản cho phép khởi công các tuyến đường chính thuộc dự án; văn bản chỉ đạo Sở NN&PTNT Phú Yên tổ chức thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế và cấp phép khai thác với diện tích hơn 64ha rừng phòng hộ để triển khai dự án New City. Trên cơ sở này, Ban quản lý dự án các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh tổ chức khai thác 35ha rừng phòng hộ.

Thanh tra Chính phủ kết luận: Việc UBND tỉnh cho phép Công ty TNHH New City Việt Nam khai thác 5ha rừng để làm lễ động thổ và chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế và cấp Giấy phép khai thác với diện tích 64,12ha khi chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển mục đích sử dụng rừng là vi phạm điều 11 Thông tư số 35/2011/TT-BNNPTNT ngày 20/5/2011 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Cùng với đó, cho phép vừa triển khai xây dựng vừa hoàn tất các  thủ tục khi chưa được Bộ Tài nguyên Môi trường phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường; chưa có quyết định cho thuê đất cũng như bàn giao đất trên thực địa, chưa có hồ sơ thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật thi công và quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt, chưa được cấp phép xây dựng là vi phạm quy định của pháp luật.