Từ Thái Lan đến Indonesia, các loại thuế kỹ thuật số mới đã hoặc đang bắt đầu được áp dụng. Quy định mới này đe dọa sẽ bào mòn thu nhập của nhóm công ty công nghệ đang hưởng lợi từ quá trình số hóa mạnh mẽ tại khu vực Đông Nam Á hơn 650 triệu dân.

Đây được xem là động thái mạnh mẽ của chính phủ các nước trên thế giới nhằm tăng cường các biện pháp áp thuế với doanh nghiệp thương mại điện tử xuyên biên giới, đảm bảo các công ty công nghệ số phải nộp đủ số thuế phù hợp với lợi nhuận khổng lồ mà họ nhận được.

Các chuyên gia thuế cho biết, hiện các nền tảng số đa quốc gia thường chỉ phải nộp thuế thu nhập tại những nơi mà họ có chi nhánh chứ không phải tại nơi phát sinh doanh thu. Điều này tạo ra một sân chơi thiếu công bằng, khi mà các doanh nghiệp dịch vụ số địa phương phải nộp thuế, còn đối thủ ngoại thì không.

     Các gã khổng lồ công nghệ là mục tiêu của quy định thuế kỹ thuật số tại nhiều quốc gia. Ảnh: Reuters

Trước Đông Nam Á, một số quốc gia châu Âu cũng đã bắt đầu siết chặt mạng lưới thuế dịch vụ kỹ thuật số nhắm vào nhóm các công ty công nghệ này. Động thái gần đây nhất là việc giới chức trách Pháp đã gửi yêu cầu thanh toán theo quy định thuế dịch vụ kỹ thuật số mới tới các tập đoàn công nghệ của Mỹ.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đang cố gắng giải quyết vấn đề ở cấp độ đa phương với nỗ lực cải cách các quy định thuế quốc tế, nhằm buộc các doanh nghiệp số đa quốc gia phải trả thuế tại những thị trường mà họ có người dùng hoặc khách hàng. Trong khi OECD đang nỗ lực xây dựng khuôn khổ thuế kỹ thuật số toàn cầu thông qua các cuộc đàm phán với hơn 130 quốc gia, một số nước châu Á đã đi trước để thực hiện các quy định riêng của mình.

Tại Thái Lan, các nền tảng số quốc tế không có chi nhánh ở nước này phải nộp thuế giá trị gia tăng 7% nếu phát sinh doanh thu hơn 57.000 USD/năm. Theo Maybank Kim Eng, chi nhánh môi giới của ngân hàng Malayan Banking, quy định này mang về cho chính phủ Thái Lan nguồn thu thuế ít nhất 96 triệu USD mỗi năm.

Tại Indonesia, từ tháng 8, chính phủ cũng áp dụng loại thuế tương tự, với mức thuế suất 10% trên doanh thu từ sản phẩm và dịch vụ của các nền tảng số. Quy định này áp dụng cho các dịch vụ phát video trực tuyến, ứng dụng di động và game trực tuyến.

Trong khi đó, đầu năm nay, Singapore và Malaysia đều áp dụng quy định về thuế đối với nền tảng số của các công ty nước ngoài. Trong đó, Malaysia áp thuế 6% đối với các công ty ngoại có doanh thu trên 120.000 USD/năm.

Tại Philipines, hồi tháng 5, quy định thuế mới nhằm vào các nền tảng số lớn như Facebook, Google, YouTube, Netflix và Spotify bắt đầu có hiệu lực. Maybank cho biết quy định thuế 12% với các nền tảng dịch vụ số. Dự kiến quy định mới sẽ mang về cho ngân sách nước này khoảng 571 triệu USD mỗi năm, giúp nhà nước có nguồn tài trợ cho các chương trình kỹ thuật số như dự án băng thông rộng quốc gia và học tập kỹ thuật số.

“Các quy định thuế liên quan đến nền kinh tế số được thắt chặt hơn trong bối cảnh đại dịch Covid-19 làm bùng nổ tiêu dùng trực tuyến tại các nước ASEAN. Doanh thu trực tuyến đều tăng vọt tại các quốc gia này trong khi đó doanh thu từ bán lẻ truyền thống lại lao dốc kỷ lục”, nhà phân tích Lee Ju Ye và Chua Hak Bin của Maybank cho biết trong một báo cáo. “Đứng trước nguy cơ thâm hụt ngân sách do các gói cứu trợ Covid-19 khổng lồ, các chính phủ đang tìm cách siết thuế đối với ngành công nghiệp trực tuyến để bù đắp nguồn thu”.

Liên minh Internet Châu Á (AIC), gồm các đại gia công nghệ như Facebook, Google, Amazon và Grab, từng lên tiếng chỉ trích các nỗ lực đơn phương của chính phủ các nước. AIC cho rằng việc thiếu đồng thuận về khung thuế toàn cầu có thể làm gia tăng khoảng cách số và thậm chí làm tổn hại tới đầu tư, thương mại xuyên biên giới cũng như cản trở khả năng tiếp cận đổi mới công nghệ ở nhiều cộng đồng.

Tổ chức này cũng nhấn mạnh rằng việc các chính phủ đơn phương đánh thuế với các nền tảng số đa quốc gia tạo ra rào cản và khiến doanh nghiệp phải đóng thuế hai lần. Điều này có thể khiến chính quyền Mỹ đưa ra các biện pháp cấm vận để đáp trả.

“Tính phức tạp cũng như chi phí của việc tạo ra và áp dụng các quy tắc thuế riêng của mỗi quốc gia cuối cùng sẽ chỉ thêm gánh nặng chi phí cho chính người tiêu dùng bản địa và làm giảm tham vọng đầu tư của các doanh nghiệp toàn cầu vào tăng trưởng tương lai tại quốc gia đó”, Jeff Paine, giám đốc điều hành của AIC, nhận định.

Nhà phân tích Abhineet Kaul của Frost và Sullivan’s Kaul cũng chỉ ra là: “Các nền tảng số sẽ chuyển phần chi phí tăng thêm đó sang cho khách hàng. Điều này đồng nghĩa người dùng tại quốc gia X sẽ nộp thuế cho chính phủ của họ”, ông Kaul cho biết.

Cũng có chung nhận định, Paul MacDonnell, giám đốc điều hành tại Global Digital Foundation tin rằng, giống với việc đánh thuế thuốc lá và rượu, việc áp thuế với các nền tảng số cuối cùng sẽ ảnh hưởng đến hành vi của khách hàng.

“Thuế kỹ thuật số có thể làm được điều giống như các loại thuế tiêu dùng ‘tội lỗi’ hướng tới, đó là giảm tiêu thụ của người dân trong khi giúp gia tăng ngân sách chính phủ. Thuế kỹ thuật số, do đó, có khả năng sẽ thụt lùi,” ông MacDonnell cho hay.

Ngược lại, Senthuran Elalingam, giám đốc điều hành thuế gián thu của Deloitte Malaysia, nhận định việc OECD thúc đẩy một tiêu chuẩn thuế toàn cầu có tính tới nguyên tắc “điểm đến”. Theo đó, các khoản thuế sẽ được tính bởi quốc gia bản địa, nơi phát sinh doanh thu. Thêm vào đó, OECD có các hướng dẫn về thuế nhưng không bắt buộc phải tuân thủ. Do đó, tình trạng thiếu nhất quán về thuế tại các quốc gia Đông Nam Á hay bất kỳ nơi nào khác là hoàn toàn bình thường.

Thuế kỹ thuật số trong ASEAN có thể bào mòn thu nhập của các công ty internet, nhưng ông Elalingam cho rằng đại dịch đã dẫn đến sự bùng nổ của các dịch vụ kỹ thuật số trong khu vực. Do đó, “doanh thu của các công ty trong lĩnh vực công nghệ sẽ tăng lên thay vì giảm đi.”

Facebook và Google không đưa ra bất kỳ bình luận gì khi được hỏi về các quy định thuế kỹ thuật số của Đông Nam Á. Trong khi đó, Lazada – nền tảng thương mại điện tử thuộc sở hữu của gã khổng lồ internet Trung Quốc Alibaba, cho biết họ sẽ tuân thủ các quy định về thuế tại các quốc gia mà mình hoạt động.

Kỳ lân công nghệ Sea Group, được hậu thuẫn bởi gã khổng lồ internet Trung Quốc Tencent và là công ty mẹ của Shopee – đối thủ của Lazada, cũng không đưa ra câu trả lời nào khi được hỏi về vấn đề kỹ thuật số trong khu vực.

Nguồn doanhnhan.vn-TT